Een koortslip is een veel voorkomende infectie van de huid- en slijmvliezen. Daardoor ontstaan pijnlijke of jeukende blaasjes. Een koortslip wordt veroorzaakt door het zogenaamde “herpes simplex virus (HSV)”. Ongeveer 1 op de 3 mensen krijgt in zijn leven wel eens een koortslip. Dit gebeurt vooral tijdens momenten dat het afweersysteem verlaagd is. Er zijn ook veel mensen die vaker een koortslip krijgen, meestal op dezelfde plaats. De tendens is dat op den duur de frequentie van een terugkerende infectie minder wordt.
Koortsuitslag of herpes labialis
Een andere naam voor een koortslip is koortsuitslag of herpes labialis. Bij een koortslip ontstaat er een rood plekje met blaasjes, die gevuld zijn met vocht. Omdat de blaasjes op of rond de lippen ontstaan, noemt men het koorts’ lip’. Maar het kan zich ook op andere plekken voordoen zoals neus, kin, romp, ledematen, vingers, tenen of ooglid. In het laatste geval kan men een oogontsteking krijgen.
Ook op andere plaatsen van het lichaam, zoals de romp, de ledematen en zelfs de vingers en de tenen kan het koortslipvirus toeslaan. Soms voelt men eerst een tinteling of branderige pijn en ontstaan daarna pas de blaasjes. Na 1 tot 2 dagen drogen de blaasjes op en ontstaan er korstjes.
Tussen het moment van besmetting en het ontstaan van een koortslip zitten twee tot twaalf dagen. Dit wordt de incubatietijd genoemd. Een koortslip geneest bijna altijd vanzelf. Het plekje gaat meestal binnen 10 dagen weg, zonder littekens achter te laten.
2 Soorten herpes virus
Van het herpesvirus bestaan twee typen:
- type 1, meestal verantwoordelijk voor herpesinfecties van gelaat en lippen;
- type 2, meestal de oorzaak van herpesinfecties rond de geslachtsorganen.
De overeenkomst tussen deze twee soorten virussen is dat beide virustypen in principe elk gebied van huid en aangrenzende slijmvliezen aantasten, zodat bijvoorbeeld ook infecties met HSV type 1 op de geslachtsdelen kunnen optreden. Andersom is het mogelijk dat een herpes type virus 2 een koortslip veroorzaakt. De meeste mensen worden al op jonge leeftijd door het HSV besmet. De eerste HSV-infecties (zogenaamde “primo-infecties”) zijn meestal minder ernstig bij kinderen dan bij volwassenen. De ernst ervan neemt toe met het ouder worden.
Het verschil tussen HSV type 1 en type 2 is met name de plek waar de infectie optreedt: type 1 veroorzaakt vooral bij de slijmvliezen van de mond een koortslip (Herpes labialis). Type 2 komt vooral bij de genitaliën (geslachtsdelen) voor en veroorzaakt een herpes genitalis infectie (SOA).
Hoe ontstaat een koortslip?
Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus dat in het vocht van de blaasjes zit. Het virus verspreidt zich via de handen, knuffelen en kussen. Maar het kan ook worden opgelopen door het gebruiken van voorwerpen zoals bestek, kopjes, tandenborstel, handdoek of lippenbalsem, van iemand met een koortslip.
De meeste mensen krijgen het virus al als kleuter en men merkt daar meestal niets van. De infectie veroorzaakt slechts bij ongeveer 10% van de patiënten lichte verschijnselen.
Tijdens de primo-infectie verplaatst de virus zich via de plaatselijke zenuwuiteinden via de geïnfecteerde zenuwen naar de bij die zenuwen behorende zenuwknoop. Daar blijft het virus in een slapende vorm, levenslang aanwezig. Het kan daar op ieder moment opnieuw actief worden, zich vermenigvuldigen en weer een koortslip geven.
Activering van het virus
Het virus kan opnieuw geactiveerd worden door:
- zonlicht of zonnebank (gebruik een lippenbalsem met een zonnefactor)
- koorts
- een operatie
- verkoudheid of keelontsteking
- medicijnen die de afweer verminderen (bijv. chemotherapie)
- stress en vermoeidheid
- menstruatie
- stoten van de lippen en wondjes
Overdragen van het virus
Het virus kan via seksueel contact met uw mond of handen worden overgedragen op de geslachtsdelen van iemand anders. Op de geslachtsdelen kunnen dan blaasjes ontstaan (herpes genitalis). En natuurlijk kan iemand met het herpesvirus dit ook via de handen of via seksueel contact op uw lippen overbrengen, waardoor u een koortslip krijgt.
Een koortslip is vooral besmettelijk als de blaasjes opengaan. Zodra de blaasjes zijn opgedroogd en er een korstje op zit, bent u veel minder besmettelijk.
Risicogroepen
Een infectie met het herpesvirus kan ernstig verlopen bij: pasgeboren baby’s, mensen met een verminderde afweer en mensen met uitgebreid eczeem.
Baby’s jonger dan 1 maand kunnen na contact met het herpesvirus een ontsteking van de hersenen krijgen, waaraan ze kunnen overlijden.
De meeste moeders hebben ooit in hun leven wel een keer een herpesinfectie gehad. Zij geven tijdens de zwangerschap via het bloed beschermende antistoffen aan de baby mee. Moeders die zelf nooit een herpesvirusinfectie hebben gehad, geven hun baby geen beschermende antistoffen tegen het herpesvirus mee.
Baby’s zonder antistoffen zijn na de geboorte extra kwetsbaar voor een herpesinfectie door een koortslip. De baby kan het virus ook tijdens de geboorte krijgen, als de moeder aan het eind van de zwangerschap voor het eerst een herpesinfectie van de schaamlippen of vagina heeft. Ook hiervan kan de baby ernstig ziek worden.
Bij een sterk verminderde afweer, bijvoorbeeld door ziekte of chemotherapie, heeft u een grotere kans dat u vaak een koortslip heeft en dat een infectie door het herpesvirus ernstig verloopt.
Bij uitgebreid constitutioneel eczeem leidt een koortslip heel zelden tot een ernstig ziektebeeld. De virusblaasjes verspreiden zich dan in een eczeemplek. Daarna breiden de blaasjes zich uit over de rest van de huid en ontstaat er koorts. Dit heet eczema herpeticum.
Besmetting voorkomen
Wat u kunt doen om besmetting met het herpes virus te voorkomen;
- Raak de koortslip niet aan;
- Was uw handen regelmatig met water en zeep, zeker als u de blaasjes toch per ongeluk heeft aangeraakt. Droog uw handen daarna goed af;
- Maak uw kopjes, glazen en bestek goed schoon en laat ze niet door anderen gebruiken;
- Gebruik een handdoek en een tandenborstel die anderen niet gebruiken;
- Wanneer een crème of zalf wordt uitgestreken over herpes, gebruik dan bij voorkeur een wattenstaafje;
- Wanneer u cosmetica in het gelaat aanbrengt of verwijdert, vermijd dan elk contact met de herpes;
- Gebruik geen lipstick zolang er herpes op de lippen aanwezig is;
- Zoen en knuffel niet;
- Vermijd orale seks om herpes genitalis te voorkómen;
- Krab niet aan korstjes, maar wacht tot ze er vanzelf afvallen. Zo voorkomt u littekens;
- Bij het verzorgen of knuffelen van baby’s: handen wassen met water en zeep, de koortslip met een mondmasker of pleister bedekken en de baby niet kussen voordat de blaasjes van uw koortslip zijn ingedroogd;
- Was uw handen goed met water en zeep voordat u borstvoeding geeft. Bedek uw koortslip met een pleister of mondmasker tijdens het voeden.
Aminozuur: Lysine
L-Lysine vervult vele functies in het lichaam. Het is geconcentreerd in spierweefsel, helpt bij de absorptie van calcium vanuit het maagdarmkanaal, bevordert de botaanmaak en de vorming van collageen.
Lysine wordt daarnaast gebruikt voor de eiwitsynthese en is onder meer van belang voor de synthese van enzymen, hormonen en antilichamen.
Aangezien lysine antivirale activiteit bezit tegen het herpes simplex virus, wordt het aminozuur daarnaast vaak gesuppleerd voor de preventie en behandeling van een koortslip (herpes simplex) of gordelroos (herpes zoster). De effectiviteit bij genitale herpes is minder gebleken.
Onderzoek wijst uit dat tijdens een virusinfectie een effectieve dosering L-lysine 1500 mg per dag is, een half uur voor de maaltijd met water in te nemen. Wanneer er geen symptomen meer aanwezig zijn, kan met een dosering van 500 mg per dag worden volstaan.
Gedurende de periode van suppletie van L-lysine dient de inname van arginine (noten, zaden, bessen, chocolade) beperkt te worden, aangezien arginine de virale replicatie juist stimuleert.
Vegetariërs en veganisten hebben vaak een lysinedeficiëntie, omdat met name dierlijke eiwitten rijk zijn aan lysine en dit aminozuur sterk ondervertegenwoordigd is in bepaalde granen-eiwitten.
Symptomen van een lysinetekort zijn o.a. afnemend concentratievermogen, chronische vermoeidheid, duizeligheid, groeiremming en een verminderde immuniteit. Omdat carnitine in het lichaam gevormd wordt uit lysine, kan er bij lysinetekorten ook gemakkelijk een tekort aan L-carnitine ontstaan.
Vitamine C en bioflavonoïden hebben een beschermend effect op het lysinegehalte in het lichaam. Suppletie van een goede multivitamine, vitamine C en bioflavonoïden wordt daarom aanbevolen.
Berberine
Ook berberine helpt goed bij een koortslip. Berberine is een belangrijke bioactieve stof in verschillende medicinale planten (waaronder Berberis aristata, Berberis vulgaris en Coptis chinensis), die al duizenden jaren over de hele wereld worden gebruikt. Berberine kan als voedingssupplement worden ingezet, meestal in de vorm van berberine (hydro)chloride of berberinesulfaat.
Sinds de eeuwwisseling is de wetenschappelijke belangstelling voor berberine sterk toegenomen en zijn geneeskrachtige eigenschappen en achterliggende werkingsmechanismen van berberine uitgebreid onderzocht en in kaart gebracht. Berberine is een interessante fytonutriënt voor de preventie en/of (aanvullende) behandeling van onder meer (maagdarm) infecties, dislipidemie, obesitas, metabool syndroom, diabetes(complicaties), poly-cysteus-ovariumsyndroom (PCOS), hart- en vaatziekten, leveraandoeningen, lekkende darm, disbiose, prikkelbare darmsyndroom en inflammatoire darmziekten.
Berberine mag niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap en bij borstvoeding. Daarnaast kan Berberine het cytochrome P450 remmen (CYP 3A4 en CYP 2D6). Daardoor kan de werking van bepaalde medicijnen mogelijk beïnvloed worden. Chronisch gebruik of gebruik in hoge doses, kan de absorptie van B-vitaminen beïnvloeden.
Wij zijn ook te vinden op www.ensie.nl
